Kerron Ó Luain
-
Rialtas na nOllghaimbíní
Kerron Ó Luain Is téarma de Bhéarla na hÉireann é an téarma ‘Gombeen man’. Is cosúil gur tháinig sé isteach sa chaint le linn an Ghorta Mhóir, agus go bhfuil bunús ann san fhocal Gaeilge ‘gaimbín’, a chiallaíonn ‘ús ar airgead’. Ghearradh an ‘Gombeen man’ rátaí úis arda orthu siúd a fuair iasachtaí uaidh. Le…
-
Seasann an Conradh an fód i gcoinne na cléire: ‘Cath Chúil an tSúdaire’ 1905-6
An Dr. Kerron Ó Luain Ba choimhlint idé-eolaíoch ‘Cath Chúil an tSúdaire’ (1905-1906) thar aon rud eile. Tháinig lucht Chonradh na Gaeilge i gCúil an tSúdaire, Co. Laois, in adharca leis an gcléir ar an mbaile de bharr cinneadh ranganna Gaeilge a chur ar bun d’fhir agus mná. Bhí bunús an Chonartha i gCúil an…
-
Tionchar mór ag Stoirm Éowyn fós le brath
Kerron Ó Luain Tá Stoirm Éowyn tar éis dochar mór a dhéanamh in Éirinn, le 133,000 teach, feirm, agus gnólacht sna sé chontae is fichead fós gan leictreachasoíche Dé Céadaoin, go háirithe i gceantair an iarthair agus an iarthuaiscirt. Sna sé chontae, bhí 37,000 fós gan leictreachas Dé Céadaoin, nach mór seachtain i ndiaidh don…
-
Cultúrlann don Nás agus na Solláin?
Kerron Ó Luain Tá sé i gceist ag lucht Chill Dara le Gaeilge cultúrlann a fhorbairt sna blianta amach romhainn. Seoladh dara plean teanga an ghrúpa an bhliain seo caite. Tá ceithre réimse luaite sa phlean – an phleanáil teanga, an Ghaeilge sa phobal (Teaghlaigh Chill Dara san áireamh), scéim gnó (Gnó Chill Dara) agus…
-
Na hÉireannaigh Óga agus an Cumann Reipéil i mBéal Feirste, 1846-1848
An Dr Kerron Ó Luain Ba thréimhse chorraitheach é lár an 19ú haois don náisiúnachas in Éirinn, go háirithe i gCathair Bhéal Feirste. Bhí tionchar ag na coimhlintí idir na hÉireannaigh Óga agus lucht leanúna Dhónaill Uí Chonaill idir 1846 agus 1848 ar fhorbairt an náisiúnachais sa chathair as sin amach. Bhí Béal Feirste ina…
-
Seachtain insealbhaithe Trump lán conspóide
Kerron Ó Luain Tá athruithe móra beartais curtha i bhfeidhm ag Uachtarán na Stát Aontaithe, Donald Trump, tar éis dó filleadh ar oifig. Tharraing Trump tacaíocht na Stát Aontaithe siar ó mhargadh cánach domhanda de chuid na hEagraíochta um Chomhar agus Forbairt Eacnamaíochta (ECFE), a bhí dírithe ar ráta cánach corparáideach 15% a chur i…
-
Pádraig Ó Snodaigh, An Snodach, imithe ar shlí na fírinne
Kerron Ó Luain Tá Pádraig Ó Snodaigh, laoch mór na Gaeilge, na litríochta Gaeilge agus na gníomhaíochta Gaeilge, imithe ar shlí na fírinne agus é naoi mbliana le cois an cheithre scór. Cuireadh an Snodach i Reilig Naomh Fionntán i mBaile Átha Cliath Dé Luain seo caite i ndiaidh a shochraide in Eaglais Pheadair agus…
-
An tAthair José Antonio de Donostia
An Dr. Kerron Ó Luain Rugadh an tAthair José Antonio de Donostia, bráthair Caipisíneach agus ceoltóir iomráiteach, i dTír na mBascach ar an 10 Eanáir 1886. Bhí sé tiomanta go mór dá chreideamh agus do chaomhnú chultúr na mBascach. Rugadh é cois cósta in Donostia, agus chaith sé a shaol ag déanamh staidéir agus ag…
-
Saoroideachas ag leibhéal na hiar-bhunscolaíochta, 1966
An Dr Kerron Ó Luain Tá rialtas nua, agus aire oideachais nua leis, ar na bacáin ag tús na bliana úire. Ní haon ionadh é a rá go mbeidh buairt ar phobal na Gaeilge, agus na Gaelscolaíochta, faoi cheapachán an aire oideachais nua. Chuir an t-iar-aire oideachais, Norma Foley, Fianna Fáil, le líon na ndíolúintí…
-
Ceapachán Verona Murphy: easpa measa i leith phobal na Gaeilge
Kerron Ó Luain Más ‘tús maith leath na hoibre’, is drochthús é don Ghaeilge le linn shaolré an 34ú Dáil ceapachán Murphy mar Cheann Comhairle Ba é Cathal Brugha, réabhlóidí agus cainteoir Gaeilge, céad cheann comhairle na Dála in 1919. Léigh sé an Clár Daonlathach amach i nGaeilge agus reáchtáladh gnó na Dála go hiomlán…