Kerron Ó Luain
-
Léiríonn dhá chonspóid ainmniúcháin nach bhfuil deireadh leis an imeallú ar stair an phoblachtánachas go fóill
An Dr Kerron Ó Luain Díol suntais ab ea athainmniú leabharlann Choláiste na Tríonóide i mBaile Átha Cliath, agus ainmniú an droichid nua coisithe thar Abhainn na Coiribe i gCathair na Gaillimhe le déanaí. Léiríonn an próiseas mídhaonlathach sa dá chás go bhfuil an frithphoblachtánachas fós go smior i mbunaíocht na sé chontae is fiche.…
-
Éirí Amach na nÉireannach Aontaithe san Astráil, 1804: Cnoc an Chaisleáin agus Cnoc Fhiodh na gCaor
An Dr Kerron Ó Luain I mí an Mhárta 1804 d’éirigh na hÉireannaigh Aontaithe amach den uair dheireanach. Cé go raibh Caisleán Bhaile Átha Cliath ag súil le hathbheochan ar an eagraíocht phoblachtach i gCúige Laighean an tráth sin, ba in New South Wales na hAstráile a tharla a n-eachtra dheireanach. Bhain Éirí Amach Chnoc…
-
An bhréag go bhfuil an ilchultúrthacht agus an t-aicmeachas in adharca leis an nGaelscolaíocht
Kerron Ó Luain Seans maith go bhfaca léitheoirí An Páipéar an ghearrthóg a chomhroinn an t-iriseoir Seán Mac an tSíthigh ar an suíomh mallaithe sin X le déanaí; tá rudaí fiúntacha fós le fáil air. Buachaillín óg deich mbliana d’aois as an Úcráin darb ainm Misha Yerhidzé a labhair le Mac an tSíthigh. Theith sé…
-
‘Nuair a thagann na naimhde, ní mór do na mná, fiú, troid’; Streachailt na mban i Vítneam
An Dr. Kerron Ó Luain Ar na rudaí is fearr a tharla i dtaca le staireolaíocht na hÉireann le linn deich mbliana na gcuimhneachán ná insíodh scéal na mban a throid le linn Réabhlóid na hÉireann (1912-23). Is fiú súil a chaitheamh ar ról na mban i dtír eile a bhí ag éirí amach i…
-
Clár Sheachtain na Gaeilge seolta i Nás na Ríogh
Kerron Ó Luain D’fhreastail An Páipéar ar sheoladh oifigiúil Sheachtain na Gaeilge i Nás na Ríogh. Seoladh clár imeachtaí Sheachtain na Gaeilge, a bheidh ar siúl i gceantar an Náis agus na Sollán mar chuid den fhéile idirnáisiúnta, Dé Céadaoin an 18 Feabhra ag ócáid speisialta i dTeampall Naomh Dáibhí, an Phríomhshráid Thuaidh, an Nás. Bíonn clár…
-
An Chéad Ghlúin Eile – Guth Nua an tSean-Nóis
Kerron Ó Luain Is beirt amhránaithe cumasacha iad Étáin agus Máire Ní Churraoin as Gaeltacht Ráth Chairn, a bhfuil an sean-nós agus an traidisiún ceoil Gaeilge go smior iontu. Faoi ainm An Chéad Ghlúin Eile, tá an bheirt deirfiúracha gníomhach ag cur cheol agus chultúr na Gaeilge chun cinn, idir thaibhithe beo agus ábhar digiteach…
-
Teitheadh na nGéanna Fiáine agus Pádraig Sáirséal, 1691
An Dr. Kerron Ó Luain Luadh Pádraig Sáirséal, nó ‘an Sáirséalach’ (1655-93), sna meáin le déanaí, óir creidtear go bhfuil seandálaithe tar éis teacht ar a chorp i séipéal sa Bheilg. Léiríonn taifid staire gur cuireadh Sáirséal in uaigh gan leac i gcathair bheag darb ainm Huy taobh le saighdiúir Francach nach eol a ainm.…
-
Rialtas na nOllghaimbíní
Kerron Ó Luain Is téarma de Bhéarla na hÉireann é an téarma ‘Gombeen man’. Is cosúil gur tháinig sé isteach sa chaint le linn an Ghorta Mhóir, agus go bhfuil bunús ann san fhocal Gaeilge ‘gaimbín’, a chiallaíonn ‘ús ar airgead’. Ghearradh an ‘Gombeen man’ rátaí úis arda orthu siúd a fuair iasachtaí uaidh. Le…
-
Seasann an Conradh an fód i gcoinne na cléire: ‘Cath Chúil an tSúdaire’ 1905-6
An Dr. Kerron Ó Luain Ba choimhlint idé-eolaíoch ‘Cath Chúil an tSúdaire’ (1905-1906) thar aon rud eile. Tháinig lucht Chonradh na Gaeilge i gCúil an tSúdaire, Co. Laois, in adharca leis an gcléir ar an mbaile de bharr cinneadh ranganna Gaeilge a chur ar bun d’fhir agus mná. Bhí bunús an Chonartha i gCúil an…
-
Tionchar mór ag Stoirm Éowyn fós le brath
Kerron Ó Luain Tá Stoirm Éowyn tar éis dochar mór a dhéanamh in Éirinn, le 133,000 teach, feirm, agus gnólacht sna sé chontae is fichead fós gan leictreachasoíche Dé Céadaoin, go háirithe i gceantair an iarthair agus an iarthuaiscirt. Sna sé chontae, bhí 37,000 fós gan leictreachas Dé Céadaoin, nach mór seachtain i ndiaidh don…