Stair
-
Dúnmharú ar Inis Mac Neasáin, 1852
An Dr Kerron Ó Luain Laethanta geala deireadh seachtaine seolann báid ó chalafort Bhinn Éadair i dtreo Inis Mac Neasáin. Oileán beag sceirdiúil amach ó chósta Bhaile Átha Cliath is ea Inis Mac Neasáin. Bíonn turasóirí agus siúlóirí ar an oileán le breathnú ar na héin mhara agus na hailte. Ach ní bhíonn a fhios…
-
An tOireachtas: féile a thug ardán náisiúnta don Ghaeilge
An Dr. Kerron Ó Luain Bailíonn na Gaeil le chéile gach fómhar chun Oireachtas na Gaeilge a cheiliúradh. Téann scéal an Oireachtais siar go 1897, dár ndóigh, agus aimsir na hAthbheochana. Reáchtáladh an chéad Oireachtas ar an 17 Bealtaine 1897 sa Rotunda i mBaile Átha Cliath. Conradh na Gaeilge a d’eagraigh é an chéad uair.…
-
Stair na huachtaránachta
An Dr. Kerron Ó Luain Agus pobal na sé chontae fichead ag dul chun na n-ionad vótála, is fiú súil siar sciobtha a thabhairt ar stair na huachtaránachta. Bunaíodh an uachtaránacht faoi bhunreacht 1937, bunreacht a bhí mar chuid de phróiseas inar scar an Saorstát, diaidh ar ndiaidh, ón gCoróin agus a d’fhorbair i dtreo…
-
Léiríonn an stair, agus an bronnadh ar María Corina Machado, gur ceap magaidh é duais síochána Nobel
An Dr. Kerron Ó Luain Tá duais síochána Nobel á bhronnadh ar bhonn bhliantúil, a bheag nó a mhór, ón mbliain 1901 i leith. Maítear go mbronntar an duais ar dhaoine “a rinne an obair is mó nó is fearr ar son bhráithreachas na náisiún, ar son chealú nó laghdú na n-arm seasta agus ar…
-
Éirí Amach Wuchang, an 10 Deireadh Fómhair 1911
An Dr Kerron Ó Luain Faoi fhómhar na bliana 1911 bhí ríshliocht Qing sa tSín ar an dé deiridh. Bhí réabhlóid ar na bacáin in Wuchang, atá ar cheann de na trí chathair in Wuhan, áit a raibh grúpaí ar nós an Chumainn Fhorásaigh agus an Chumainn Litríochta i mbun comhcheilge chun ionsaí a dhéanamh…
-
An bata a chiúnaigh an Ghaeilge; mar a d’úsáidtí an bata scóir chun an teanga a chur faoi chois
An Dr Kerron Ó Luain Bhí tionchar nach beag ag an mbata scóir ar chinniúint na Gaeilge. Bata thart ar throigh ar fhad agus eangaí beaga air a bhí ann de ghnáth. Ach níorbh aon ghnáthghléas seomra ranga é an bata scóir. Arm smachta ab ea é. Gach aon uair a bheirtí ar pháiste ag…
-
Louis Blanc, leasaitheoir Útóipeach agus guth na n-oibrithe
An Dr. Kerron Ó Luain Rugadh Louis Jean Joseph Charles Blanc ar an 29 Deireadh Fómhair sa bhliain 1811. Rugadh é i Maidrid na Spáinne agus ba as an Fhrainc dá tuismitheoirí. Ba ardchigire airgeadais faoi Joseph Bonaparte, dearthár Napoleón, é a athair. I ndiaidh titim mhuintir Bonaparte, bhog clann Blanc ar ais chun na…
-
Elbira Zipitria Irastorza agus na scoileanna Bascaise ikastola
An Dr. Kerron Ó Luain Ba oideachasóir ceannródaíoch i dTír na mBascach le linn an fhichiú haois í Elbira Zipitria Irastorza (1906-1982). Le linn tréimhse a raibh an Bhascais faoi chois, rinne Zipitria an teanga a athbheochan trí líonra scoileanna baile a bhunú. D’fhás Zipitria aníoss in Donostia (San Sebastián i Spáinnis). Thug sí faoi…
-
An Dr. Kathleen Lynn (1874-1955)
An Dr. Kerron Ó Luain Chuaigh an Dr. Kathleen Lynn ar shlí na fírinne an tráth seo bliana, an 14 Meán Fómhair, sa bhliain 1955. Ba dhochtúir leighis agus gníomhaí polaitiúil í Lynn, a rugadh ar an 28 Eanáir 1874 i Mullach Faraidh, gar do Chill Ala i gCo. Mhaigh Eo. Ba í Kathleen an…
-
Ó yurtanna go feirmeacha: tionchar choilíniú na Rúise ar shochaí na gCasacstánach
An Dr Kerron Ó Luain (Ag leanúint ó cuid 1) Rinneadh cúngú ar mhodhanna beatha na gCasacstánach de bharr choilíniú na Rúise, mar a pléadh an tseachtain seo caite. Ach cén tionchar a bhí ag an bpróiseas seo go díreach ar shochaí na gCasacstánach faoi thús an fhichiú haois? Ar an gcéad dul síos d’athraigh…