Béaloideas
-
Nollaig na mBan, traidisiúin agus féilte
Jenna Goulding Is é an 6 Eanáir an lá deiridh den Nollaig i mbéaloideas na hÉireann, ar a dtugtar Nollaig na mBan. Chun buíochas a chur in iúl d’obair na mban le linn an séasúir, scíth a ligean, agus ceiliúradh a dhéanamh ar an bpobal agus traidisiún. Ar Nollaig na mBan déanann fir obair tí…
-
Dreoilín Dhaingean Uí Chúis
Aoife Granville Cé go bhfuil traidisiún an Dreoilín le feiscint go fóill in áiteanna eile fén dtír, níl aon dabht fé ach go bhfuil caidreamh fíorspeisialta ag pobal Dhaingean Uí Chúis leis an deasgnáth. Bíonn níos mó daoine páirteach sa traidisiún anois ná mar a bhí a riamh agus tuiscint i measc mhuintir an bhaile…
-
Sí an Bhrú
Anois agus grianstad an gheimhridh ag teacht is fiú breathnú ar Shí an Bhrú, an áit a ndéantar an ceiliúradh is mó in Éirinn ar ghrianstad an gheimhridh Caoimhín Ó Cadhla Is é Sí an Bhrú an foirgneamh is sine in Éirinn. Tá sé suite ar Bhrú na Bóinne ag breathnú ar abhainn na Bóinne,…
-
Dún Ailinne
Breathnaíonn Caoimhín Ó Cadhla ar an suíomh ríoga is lú eolas atá againn air, sin é Dún Ailinne, suíomh ríoga Laighean Táimid tar éis breathnú ar na suíomhanna ríoga i gCúige Uladh agus Cúige Mumhan. Anois breathnóimid ar Chúige Laighean. Is é an t-ainm atá ar an suíomh ríoga ansin ná Dún Ailinne. Tá Dún…
-
Caiseal Mumhan
Breathnaíonn Caoimhín Ó Cadhla ar shuíomh ríoga eile, an uair seo i gCúige Mumhan, sin é Caiseal Mumhan. Caoimhín Ó Cadhla De réir an bhéaloidis tháinig Carraig Phádraig, atá suite ar Chaiseal Mumhan, ón diabhal nuair a bhain sé plaic as Bearnán Éile agus chaith sé an phlaic sin ar Chaiseal Mumhan. Tharla sé seo…
-
Eamhain Mhacha
Bhreathnaigh Caoimhín Ó Cadhla ar Theamhair na Rí roimhe seo. Anois breathnaíonn sé ar shuíomh ríoga eile in Éirinn, Eamhain Mhacha. Caoimhín Ó Cadhla Ba iad na suíomhanna ríoga in Éirinn annalód Uisneach, mar a dtagadh na ríthe le chéile, Teamhair na Rí i gCúige na Mí, Ráth Cruachan i gCúige Chonnacht, Caiseal Mumhan i…
-
Conriochtaí Osraí
An raibh a fhios agat go bhfuil scéalta faoi chonriochtaí in Éirinn? Breathnaíonn Caoimhín Ó Cadhla ar scéal na gconriochtaí in Osraí. Tá scéalta ann timpeall na hEorpa i dtaobh na gconriochtaí, ach an raibh a fhios agat go bhfuil scéalta faoi choinriochtaí le cloisteáil in Éirinn? Sa chéad dul síos céard is conriocht ann? …
-
Béaloideas cois Laoi
Aoife Granville Ní hiad na ceantair thuaithe amháin ina mbíonn traidisiúin agus béaloideas beo, cé gur seans go bhfuil an mhíthuiscint sin ann go ginearálta. Tá an béaloideas i gnach ceantar, cathair agus baile. I gCorcaigh táthar ag bailiú eolas ar seo le fada an lá. Tá Tionscnamh Bhéaloideas Chorcaí ag tabhairt aird ar thraidisiúin agus…
-
Teamhair na Rí
Feictear Teamhair na Rí mar an láthair is tábhachtaí in Éirinn. Breathnaíonn Caoimhín Ó Cadhla ar an bhfáth leis sin Caoimhín Ó Cadhla Mar a scríobh mé an tseachtain seo caite ba é Teamhair na Rí, nó Cnoc Teamhrach, lárionad Ard-Rí na hÉireann. Tagann an focal Teamhair ón tSean-Ghaeilge, Temuir, a tháinig, ar a sheal,…
-
Ardríthe na hÉireann
Breathnaíonn Caoimhín Ó Cadhla ar na hardrithe a bhí i bhfeighil ar an tír ar feadh na mílte bliain Caoimhín Ó Cadhla Deir staraithe áirithe nach raibh aon rud ar nós náisiún na hÉireann ann go dtí ionradh na Normannach. Níl sé sin fíor dar ndóigh, mar bhí coincheap an náisiúin ann ar feadh na…