Stair
-
Éirí Amach Wuchang, an 10 Deireadh Fómhair 1911
An Dr Kerron Ó Luain Faoi fhómhar na bliana 1911 bhí ríshliocht Qing sa tSín ar an dé deiridh. Bhí réabhlóid ar na bacáin in Wuchang, atá ar cheann de na trí chathair in Wuhan, áit a raibh grúpaí ar nós an Chumainn Fhorásaigh agus an Chumainn Litríochta i mbun comhcheilge chun ionsaí a dhéanamh…
-
An bata a chiúnaigh an Ghaeilge; mar a d’úsáidtí an bata scóir chun an teanga a chur faoi chois
An Dr Kerron Ó Luain Bhí tionchar nach beag ag an mbata scóir ar chinniúint na Gaeilge. Bata thart ar throigh ar fhad agus eangaí beaga air a bhí ann de ghnáth. Ach níorbh aon ghnáthghléas seomra ranga é an bata scóir. Arm smachta ab ea é. Gach aon uair a bheirtí ar pháiste ag…
-
Louis Blanc, leasaitheoir Útóipeach agus guth na n-oibrithe
An Dr. Kerron Ó Luain Rugadh Louis Jean Joseph Charles Blanc ar an 29 Deireadh Fómhair sa bhliain 1811. Rugadh é i Maidrid na Spáinne agus ba as an Fhrainc dá tuismitheoirí. Ba ardchigire airgeadais faoi Joseph Bonaparte, dearthár Napoleón, é a athair. I ndiaidh titim mhuintir Bonaparte, bhog clann Blanc ar ais chun na…
-
Elbira Zipitria Irastorza agus na scoileanna Bascaise ikastola
An Dr. Kerron Ó Luain Ba oideachasóir ceannródaíoch i dTír na mBascach le linn an fhichiú haois í Elbira Zipitria Irastorza (1906-1982). Le linn tréimhse a raibh an Bhascais faoi chois, rinne Zipitria an teanga a athbheochan trí líonra scoileanna baile a bhunú. D’fhás Zipitria aníoss in Donostia (San Sebastián i Spáinnis). Thug sí faoi…
-
An Dr. Kathleen Lynn (1874-1955)
An Dr. Kerron Ó Luain Chuaigh an Dr. Kathleen Lynn ar shlí na fírinne an tráth seo bliana, an 14 Meán Fómhair, sa bhliain 1955. Ba dhochtúir leighis agus gníomhaí polaitiúil í Lynn, a rugadh ar an 28 Eanáir 1874 i Mullach Faraidh, gar do Chill Ala i gCo. Mhaigh Eo. Ba í Kathleen an…
-
Ó yurtanna go feirmeacha: tionchar choilíniú na Rúise ar shochaí na gCasacstánach
An Dr Kerron Ó Luain (Ag leanúint ó cuid 1) Rinneadh cúngú ar mhodhanna beatha na gCasacstánach de bharr choilíniú na Rúise, mar a pléadh an tseachtain seo caite. Ach cén tionchar a bhí ag an bpróiseas seo go díreach ar shochaí na gCasacstánach faoi thús an fhichiú haois? Ar an gcéad dul síos d’athraigh…
-
Nuair a cuireadh claíocha ar na steipeanna. Luathbhlianta choilíniú na Rúise ar an gCasacstáin
An Dr Kerron Ó Luain Ar feadh na gcianta shín steipeanna na Casacstáine ar nós muir ghlas gan teorainn, muir trína siúladh clanna lena gcuid ainmhithe de réir rithim na séasúr. Bhí capaill, camaill agus caoirigh ag croílár na heacnamaíochta fánaíochta seo. Ní raibh úinéireacht ag éinne ar an talamh sa chaoi a samhlódh feirmeoir…
-
An Coileánach – laoch ar lár?
Fearghal Mac BhloscaidhAr an 6 Nollaig 1921, shínigh Mícheál Ó Coileáin an Conradh Angla-Éireannach, comhaontú ar thug sé a bharántas báis féin air. Tuar a tháinig faoin tairngreacht nuair a scaoileadh marbh é le linn luíocháin ar an 22 Lúnasa 1922. Ba é éan an anró riamh é dóibh siúd a chreid go dtiocfadh náisiún…
-
An t-athbhreithniúchas i leith Dhónaill Uí Chonaill
An Dr Kerron Ó Luain Rinneadh comóradh ar an bhFuascailteoir, Dónall Ó Conaill, le déanaí ag a theach breá i nDoire Fhíonáin i gContae Chiarraí. Tá 250 bliain imithe ó rugadh Ó Conaill. Bhí caint ar shráid in Oileán Chiarraí agus Aerfort an Fhearainn Fhuair a athainmniú as. Tá súil agam nár éirigh leis na…
-
Teacht in inmhe agus titim Chaomhaoir Órga, 2012-2020, Cuid 2
An Dr Kerron Ó Luain An tseachtain seo caite cíoradh comparáid idir an ghluaiseacht chiníoch in Éirinn an lae inniu agus Caomhaoir Órga na Gréige, chomh maith le blianta luath na heagraíochta Gréagaí le linn na géarchéime eacnamaíochta in 2008 agus 2009. An tseachtain seo breathnaímid ar an gcaoi ar éirigh le Caomhair Órga dul…