Kerron Ó Luain
-
Céard ba a chúis leis an scoilt sacair in Éirinn?
An Dr Kerron Ó Luain Tá ainm Troy Parrott go mór i mbéal an phobail le coicís anuas, ó fuair sé tréchleas in aghaidh na hUngáire. Bhí cuid mhór den tír gafa lena dhraíocht an oíche úd. Ach níorbh amhlaidh an scéal i bpócaí áirithe sa tuaisceart. Agus foireann sacair na sé chontae fichead, “Poblacht…
-
Athrú polasaí dearfach Scoil Uí Dhálaigh, ach naimhde na Gaelscolaíochta ina aghaidh
Kerron Ó Luain Tá nath cainte sa Bhéarla a deir go bhfuil dhá rud cinnte sa saol, “an bás agus an cháin”. Ach, tá rud eile cinnte, is é sin go dtiocfaidh frith-Ghaelachas na meán chun cinn nuair atá an Ghaeilge i mbéal an phobail. Bhí an Ghaelscolaíocht i mbéal an phobail le linn ré…
-
An t-athbhreithniúchas le sonrú arís le linn an Lae Cuimhneacháin
An Dr Kerron Ó Luain Rinne na staraithe athbhreithnitheacha an chuma a chur ar an scéal gur athmhachnamh cothrom a bhí ar bun acu. Ach ba thionscadal frithphoblachtach é ó thús. Is fíor go raibh léamh náisiúnach ar an stair chun cinn i ndiaidh bhunú stát na sé chontae fichead in 1922, stair a rinne…
-
Dúnmharú ar Inis Mac Neasáin, 1852
An Dr Kerron Ó Luain Laethanta geala deireadh seachtaine seolann báid ó chalafort Bhinn Éadair i dtreo Inis Mac Neasáin. Oileán beag sceirdiúil amach ó chósta Bhaile Átha Cliath is ea Inis Mac Neasáin. Bíonn turasóirí agus siúlóirí ar an oileán le breathnú ar na héin mhara agus na hailte. Ach ní bhíonn a fhios…
-
An tOireachtas: féile a thug ardán náisiúnta don Ghaeilge
An Dr. Kerron Ó Luain Bailíonn na Gaeil le chéile gach fómhar chun Oireachtas na Gaeilge a cheiliúradh. Téann scéal an Oireachtais siar go 1897, dár ndóigh, agus aimsir na hAthbheochana. Reáchtáladh an chéad Oireachtas ar an 17 Bealtaine 1897 sa Rotunda i mBaile Átha Cliath. Conradh na Gaeilge a d’eagraigh é an chéad uair.…
-
Stair na huachtaránachta
An Dr. Kerron Ó Luain Agus pobal na sé chontae fichead ag dul chun na n-ionad vótála, is fiú súil siar sciobtha a thabhairt ar stair na huachtaránachta. Bunaíodh an uachtaránacht faoi bhunreacht 1937, bunreacht a bhí mar chuid de phróiseas inar scar an Saorstát, diaidh ar ndiaidh, ón gCoróin agus a d’fhorbair i dtreo…
-
Léiríonn an stair, agus an bronnadh ar María Corina Machado, gur ceap magaidh é duais síochána Nobel
An Dr. Kerron Ó Luain Tá duais síochána Nobel á bhronnadh ar bhonn bhliantúil, a bheag nó a mhór, ón mbliain 1901 i leith. Maítear go mbronntar an duais ar dhaoine “a rinne an obair is mó nó is fearr ar son bhráithreachas na náisiún, ar son chealú nó laghdú na n-arm seasta agus ar…
-
Éirí Amach Wuchang, an 10 Deireadh Fómhair 1911
An Dr Kerron Ó Luain Faoi fhómhar na bliana 1911 bhí ríshliocht Qing sa tSín ar an dé deiridh. Bhí réabhlóid ar na bacáin in Wuchang, atá ar cheann de na trí chathair in Wuhan, áit a raibh grúpaí ar nós an Chumainn Fhorásaigh agus an Chumainn Litríochta i mbun comhcheilge chun ionsaí a dhéanamh…
-
An bata a chiúnaigh an Ghaeilge; mar a d’úsáidtí an bata scóir chun an teanga a chur faoi chois
An Dr Kerron Ó Luain Bhí tionchar nach beag ag an mbata scóir ar chinniúint na Gaeilge. Bata thart ar throigh ar fhad agus eangaí beaga air a bhí ann de ghnáth. Ach níorbh aon ghnáthghléas seomra ranga é an bata scóir. Arm smachta ab ea é. Gach aon uair a bheirtí ar pháiste ag…
-
Beidh fothoghchán Caerffili ina thuar tábhachtach ar thodhchaí na Breataine Bige agus na Breatnaise
Kerron Ó Luain Go minic léiríonn fothoghcháin an bealach a rachaidh cúrsaí in olltoghcháin. Tharla seo go stairiúil in Éirinn leis na fothoghcháin in 1917 a léirigh athrú meoin sa phobal a thuar bua Shinn Féin an bhliain dár gcionn in 1918. Cuirtear an-bhéim orthu sa Bhreatain chomh maith agus beidh tábhacht ar leith ag…