‘Milleadh ár gcúise’: scoilt i measc Bhráithreachas na bhFíníní, Nollaig 1865

Faoi lár na 1860í ba ghluaiseacht ollmhór thras-Atlantach í gluaiseacht na bhFíníní agus codanna éagsúla di ag teacht salach ar a chéile.

An Dr. Kerron Ó Luain

Is iomaí uair a tharla scoilt i ngluaiseachtaí polaitiúla in Éirinn, agus is minic i measc poblachtach a tharla siad. Mar a dúirt Breandán Ó Beacháin, is é an chéad mhír ar chlár oibre aon eagraíochta ná an scoilt. An tráth seo den bhliain thiar in 1865 tháinig an crú ar an tairne i gconspóid a bhí ag borradh i measc Fhíníní Mheiriceá le tamall de bhlianta.

Ar an 2 Nollaig 1865 chuir seanad na bhFíníní an ruaig ar Sheán Ó Mathúna mar cheannasaí na gluaiseachta agus toghadh Liam Mac Roibeaird ina áit.

Gluaiseacht phoblachtach ab ea na Fíníní, mar a baisteadh orthu, a bhí faoi stiúir Bhráithreachas Phoblacht na hÉireann, an IRB (Irish Republican Brotherhood) i mBéarla. Bunaíodh iad in 1858 chun Éire a shaoradh ó Shasana trí úsáid a bhaint as an lámh láidir.

Caithfidh tú a bheith logáilte isteach chun an t-ábhar seo go léir a fheiceáil. Logáil isteach le do thoil. Nach síntiúsóir tú? Bí linn!