‘Éire ag seasamh go láidir ar a cosa féin’: bunú Raidió Éireann 1926

An Dr. Kerron Ó Luain

Bunaíodh Raidió Éireann (ar a dtugtar Raidió Teilifís Éireann sa lá atá inniu ann) go hoifigiúil ar an 1 Eanáir 1926. Ba chéim mhór chun tosaigh é i stair chraolacháin na hÉireann. Ba é an chéad seirbhís craolacháin phoiblí oifigiúil in Éirinn é. Anuas air sin, ba shiombail a bhunú den tábhacht a bhain leis an raidió mar mheán cumarsáide agus mar ghléas tógála stáit i luathbhlianta an tSaorstáit.

An cheád craola ó 2RN i 1926 á oscailt ag Douglas De hÍde – Íomha ó Cartlann RTÉ

Go luath i ndiaidh bhunú an tSaorstáit, d’aithin an rialtas tábhacht an raidió chun aontacht chultúrtha agus pholaitiúil a chothú. Chonacthas an tseirbhís mar bhealach chun féiniúlacht náisiúnta a fhorbairt agus chun cultúr agus teanga na hÉireann a chur chun cinn. Míníonn Caoimhghin Ó Croidheáin an bunús idé-eolaíochta a bhí le hiarrachtaí an stáit i leith na Gaeilge an tráth seo. Díríodh an mhian a bhí ann d’athrú sóisialta (athdháileadh talún, cearta oibrithe srl) isteach in athruithe a bhain leis an gcultúr – an ‘Gaelú’ a rinneadh ar an gcóras oideachais, mar shampla. Baineadh leas as an nGaeilge agus na meáin nua cosúil le Raidió Éireann, arsa Ó Croidheáin, ‘mar ghléas chun an stát a chomhdhlúthú’, tráth a raibh bagairt ann go fóill ó phoblachtaigh a chreid nach raibh dlisteanacht ag an Saorstát.

Caithfidh tú a bheith logáilte isteach chun an t-ábhar seo go léir a fheiceáil. Logáil isteach le do thoil. Nach síntiúsóir tú? Bí linn!
An Páipéar
Forbhreathnú Príobháideachais

Bainimid úsáid as fianáin ar an suíomh seo chun an taithí úsáideora is fearr agus is féidir a sholáthar duit. Stóráiltear eolas fianáin i do bhrabhsálaí, agus cabhraíonn siad linn tú a aithint nuair a fhilleann tú ar an suíomh. Cuidíonn siad freisin lenár bhfoireann tuiscint a fháil ar na codanna den suíomh is suimiúla agus is úsáidí duit.