Anois agus na briathra rialta déanta againn san aimsir láithreach, an aimsir chaite agus an aimsir fháistineach, an tseachtain seo tugaimid aghaidh ar na briathra neamhrialta.
Is éard ata i gceist leis na briathra neamhrialta na briathra nach leanann na gnáthrialacha. Ta an t-ádh linn sa Ghaeilge mar níl ach 11 bhriathra neamhrialta ann. Tá na céadta i dteangacha eile! Seo iad: abair, beir, bí, clois/cluin (tá dhá leagan den bhriathar seo ann in aimsirí agus modhanna áirithe), déan, ith, faigh, feic, tabhair, tar, téigh.
Féach ar na rialacha thíos agus freagair na ceisteanna a leanas.
Abair – dúirt mé/tú/sé/sí, dúramar, dúirt sibh/siad. An ndúirt? Ní dúirt.
Beir – rug mé/tú/sé/sí, rugamar, rug sibh/siad. Ar rug? Níor rug.
Bí – tá mé/tú/sé/sí, táimid, tá sibh/tá siad. An raibh? Ní raibh.
Clois – chuala mé/tú/sí/sé, chualaimid, chuala sibh/siad. Ar Chuala? Níor Chuala.
Déan – Rinne mé/tú/sé/sí, rinneamar, rinne sibh/siad. An ndearna? Ní dhearna.
Faigh – Fuair mé/tú/sé/sí, fuaireamar, fuair sibh/siad. An bhfuair? Ní bhfuair.
Feic – Chonaic mé/tú/sé/sí, chonaiceamar, chonaic sibh/siad. An bhfaca? Ní fhaca.
Tabhair – Thug mé/tú/sé/sí, thugamar, thug sibh/siad. Ar thug? Níor thug
Tar – Tháinig mé/tú/sé/sí, thángamar, tháinig sibh/siad. Ar tháinig? Níor tháinig.
Téigh – Chuaigh mé/tú/sé/sí, chuamar, chuaigh sibh/siad. An ndeachaigh? Ní dheacaigh.
Cuir na briathra neamhrialta sna habairtí seo san aimsir chaite:
- (Abair) mé leis inné go raibh an traenáil ar ceal.
- Ní (feic) muid na héin sa spéir aréir.
- (Tar) mé abhaile go déanach i ndiaidh na ceolchoirme.
- An (téigh) tú chuig an dioscó?
- Ar (beir) se gréim ar an liathróid sa chluiche?
- Ní (bí) mé abálta dul ar scoil inniu.
- An (fuair) muid obair bhaile sa rang tíreolaíochta inné?
- An (rinne) tú do chuid obair bhaile?
- (Tabhair) mé cuairt ar theach mo mhamó.