Inniu, Dé hAoine an 24 Deireadh Fómhair, téann muintir na hÉireann sna 26 contae chun na mboscaí ballóide le ceann de na roghanna is tábhachtaí i ndaonlathas an stáit seo a dhéanamh — cé a bheidh mar an chéad uachtarán eile ar Éirinn. Tá deireadh le ré an Uachtaráin Micheál D Ó Uiginn ag druidim linn, tar éis ceithre bliana déag d’fheachtas fíorchroíúil, fileata, agus daonnúil. Cé acu bean nó fear a leanfaidh a lorg, beidh tionchar acu ar íomhá na hÉireann ar an stáitse idirnáisiúnta sna blianta amach romhainn.
Tá trí ainm ar an bpáipéar vótála inniu, ach is dhá iarrthóir amháin atá sa rith i ndáiríre — Catherine Connolly agus Heather Humphreys. D’fhág iarrthóir Fhianna Fáil, Jim Gavin, an rás níos luaithe, ach fanfaidh a ainm ar an bpáipéar toisc gur tháinig a tharraingt siar tar éis dhúnadh na n-ainmniúchán. Is í seo íoróin an daonlathais – fiú iad siúd nach bhfuil san iomaíocht a thuilleadh, féadfaidh siad tionchar a imirt ar thoradh an vóta.
Tá an feachtas tar éis a bheith gearr, ach dian. D’fhéach Catherine Connolly, an teachta dála neamhspleách ó Ghaillimh, le seasamh ar son polaitíochta níos comhbháiche, níos inbhuanaithe, agus níos daonlathaí – fealsúnacht a bhaineann le croí an phobail agus le cothromas sóisialta. I gcodarsnacht leis sin, tá Heather Humphreys, iarrthóir Fhine Gael, tar éis a cuid taithí rialtais a chur chun tosaigh, ag díriú ar leanúnachas, ar ról an Uachtaráin mar thógálaí caidrimh idirnáisiúnta, agus ar chaomhnú na bunreachtúlachta.
Cé nach bhfuil cumhachtaí feidhmiúcháin láidre ag an Uachtarán, is iomaí bealach ina bhfuil tionchar mór ag an oifig. Is é an tUachtarán aghaidh na hÉireann — an guth a labhraíonn thar ceann an náisiúin, cibé acu i measc na ndídeanaithe sa Mheán-Oirthear nó ag comóradh stairiúil i gCnoc na Fola. Agus i gcroílár an imeachta sin, tá an Ghaeilge féin – teanga an náisiúin – a úsáideann an tUachtarán go poiblí ina óráidí, ina chuairteanna stáit agus ina chuid oibre laethuil. Tá sé ríthábhachtach go leanfaidh an chéad Uachtarán eile leis an traidisiún sin, ag cur lenár dteanga náisiúnta mar shiombail bhríomhar dár bhféiniúlacht.
Tá sé tábhachtach cuimhneamh air go bhfuil an vóta seo do cheann stáit, ní do pháirtí. Ní vóta é ar son polasaithe gearrthéarmacha, ach ar son pearsantachta, féinsmachta agus físe. Cé a sheasfaidh thar ceann na tíre le hionracas, le humhlaíocht, le grá don Ghaeilge, agus le croí oscailte?
Inniu, tá an chumhacht sin i lámha an phobail. Mar a dúirt Dubhghlas de hÍde, an chéad Uachtarán, beagnach nócha bliain ó shin, “Ní foláir don náisiún a anam a chothú.” Trí vótáil inniu, agus trínár dteanga agus ár luachanna a chaomhnú, cothaímid an t-anam céanna, anam a mhaireann i ndílseacht, saoirse agus daonlathas.
Ag deireadh an lae, is deonach an tasc é — ach is tasc é a mhúnlaíonn ár dtodhchaí. Caith do vóta, agus bain úsáid as.