Léamhthuiscint: Cruicéad in Éirinn

Cathal Ó Murchú

Léamhthuiscint: Léigh an sliocht thíos agus freagair na ceisteanna a leanas.

Is spórt é an cruicéad a mbíonn baint ag formhór na ndaoine leis i dtíortha cosuil leis an India, an Astráil, Sasana, an Nua-Shéalainn agus na hIndiacha Thiar sa Mhuir Chairib. Ach le blianta beaga anuas, tá forbairt shuntasach tagtha ar chruicéad in Éirinn freisin. Cé nach spórt dúchasach é, is spórt é a eascraíonn ó Shasana i ndáiríre, tá borradh mór tagtha air, go háirithe tar éis d’fhoireann na hÉireann roinnt buanna móra idirnáisiúnta a bhaint amach.

Tá stair fhada ag an gcruicéad in Éirinn, cé go bhfuil sé níos mó ná céad bliain ó bhí an-tóir air go forleathan. Sa 19ú haois, bhí cruicéad an-choitianta i go leor contaetha in Éirinn, ach tháinig laghdú ar a ráchairt tar éis bhunú Chumann Lúthchleas Gael, Chogadh na Saoirse agus an Chogaidh Chathartha. Bhí baint ag an bpolaitíocht leis an laghdú sin, mar gur measadh gur spórt “gallda” a bhí ann. Ach tá athrú tagtha ar an dearcadh sin le beagnach fiche bliain anuas.

Thosaigh an fás nua sa spórt i ndiaidh bhua iontach na hÉireann in aghaidh na Pacastáine sa chorn domhanda in 2007. Thug an bua sin aitheantas idirnáisiúnta d’Éirinn mar fhoireann a d’fhéadfadh dul san iomaíocht ar ardleibhéal. Ina dhiaidh sin, bhí tuilleadh buaicphointí ann, amhail an bua stairiúil in aghaidh Shasana i gcorn domhanda 2011, nuair a bhí ceann de na babhtaí is gaiste riamh ag Kevin O’Brien.

Faoi láthair, tá cruicéad á imirt go forleathan anois in Éirinn, go háirithe i measc daoine de bhunús na hÁise Theas: an India, an Phacastáin, an Bhanglaidéis, etc. Tá líon suntasach clubanna ann in oirdeisceart Bhaile Átha Cliath, ceantar ina bhfuil tóir mhór ar nósanna Sasanacha. Imríonn idir fhir agus mhná, foireann náisiúnta ban ag Éirinn, chomh maith le foireann fear.

Is iad Cruicéad Éireann an comhlacht rialaithe a riarann an spórt seo in Éirinn. In 2017, bhronn an Chomhairle Idirnáisiúnta Cruicéid stádas ar Éirinn mar náisiún tástála, rud a chiallaíonn gur féidir linn páirt a ghlacadh ar an leibhéal is airde sa spórt.  Tá sé sin ina chéim mhór chun cinn, cé go bhfuil tuilleadh oibre le déanamh chun fanacht i measc na náisiún mór eile. 

Bhí clár faisnéise teilifíse ar TG4 cúpla bliain ó shin a mhaígh gur “ghoid” na Sasanaigh an cluiche seo ó na Gaeil, agus gur “ceit” an t-ainm a bhí air. Cé go bhfuil amhras ann faoin tuairim sin, bhí cuid mhaith fianaise sa chlár chun tacú leis an teoiric.