Léamhthuiscint: Saol agus Gairm Maureen O’Hara

Cathal Ó Murchú 

Léamhthuiscint: Léigh an sliocht thíos agus freagair na ceisteanna a leanas.

Rugadh Maureen O’Hara ar an 17 lá Lúnasa 1920 i Raghnallach, Baile Átha Cliath, Éire. Ba í Maureen FitzSimons an t-ainm agus sloinne a bhí uirthi, ach ghlac sí leis an ainm stáitse Maureen O’Hara nuair a thosaigh sí ag obair in earnáil na scannánaíochta. Bhí spéis aici san aisteoireacht ó aois óg agus ghlac sí páirt i léirithe amharclainne i rith a hóige. D’fhreastail sí ar Amharclann na Mainistreach i mBaile Átha Cliath, áit ar fhoghlaim sí bunús na haisteoireachta gairmiúla.

Bhog Maureen go Londain agus ansin go Hollywood, áit ar thuill sí clú agus cáil mar thoradh ar a cuid oibre i scannáin le linn ré órga Hollywood sna 1940í agus 1950í.  Bhí sí ar dhuine de na réaltaí ba mhó le linn na tréimhse sin agus is minic a bhí sí le feiceáil i scannáin le John Wayne, lena n-áirítear an scannán clúiteach The Quiet Man (1952), a stiúir John Ford.  Tá an scannán suite in Éirinn agus léiríonn sé saol na tuaithe in Éirinn le meascán de ghrá, greann agus drámaíocht. Bhí ról Mary Kate Danaher ag Maureen, ceann de na róil ba cháiliúla dá cuid, agus meastar gur chuir sí go mór le rath an scannáin sin.

Bhí cáil ar Maureen O’Hara as a pearsantacht láidir agus a grá dá tír dhúchais, Éire. Níor ghlac sí go héasca le róil a léirigh mná mar dhaoine laga nó neamhfhorbartha. Mheas sí gur cheart do mhná a bheith le feiceáil ar an scáileán mar dhaoine cróga agus neamhspleácha agus ba mhinic a roghnaigh sí róil a léirigh na tréithe sin.

In ainneoin a ratha sa scannánaíocht, níor chaill sí a ceangal le hÉirinn riamh. Chaith sí cuid mhór dá saol ina dhiaidh sin idir Meiriceá agus Éire. Bronnadh go leor onóracha uirthi thar na blianta, lena n-áirítear Gradam Saoil ón Academy of Motion Picture Arts and Sciences sa bhliain 2014 – aitheantas ar a cuid oibre thar na blianta.

Fuair sí bás ar an 24 Deireadh Fómhair 2015 ag aois 95 i Meiriceá. Ba í ceann de na haisteoirí Éireannacha ba cháiliúla riamh agus duine a throid ar son na mban i saol na scannánaíochta. Tá oidhreacht fhada fágtha aici i saol na hamharclannaíochta agus na scannán.